Koningsdag – Waardigheid

'De ware koning is vrij van koningschap', luidt de openingszin van een gedicht van Rumi. Dat geeft te denken op Koningsdag. Waar ken je waarde aan toe? Aan de mens of aan diens 'koningschap'? Vaak lijkt het vooral om het laatste te gaan in de waardering voor jezelf en elkaar. Hoe succesvol je bent, wat je doet, wie je kent en wat je bereikt hebt. Hoe je eruit ziet, of je de juiste kleding draagt en strak in je vel zit. Wat je hebt aan bezittingen, salaris en diploma’s.

Dit ‘koningschap’ draait om de uiterlijke wereld. Waarde is daarin een optelsom van succes en afhankelijk van jouw slagen in de buitenwereld. Respect moet je afdwingen en verdienen. Je gevoel voor eigenwaarde fluctueert als een dagkoers, afhankelijk van de waardering en goedkeuring die je binnen hengelt. Bizar hoe je elkaar pijlsnel scant en de maat neemt. Jezelf boven of onder de ander plaatst. Iemand insluit of buitensluit. 

Waarzijn of waarmaken?

Dit ‘koningschap’ is een gevangenis.  Als mens verlang je naar echte verbinding in plaats van strijd en competitie. Wil je geliefd en jezelf kunnen zijn, ongeacht je status en bezit. Succesvol ‘moeten’ zijn (b)lijkt een gevangenis die je opgejaagd, perfectionistisch, overwerkt, jaloers en diep ongelukkig maakt. Want je hebt of bent nooit goed genoeg. De angst voor afwijzing en falen regeert. Je wringt je in allerlei bochten om je waar te maken. 

Het ‘vrij’ van koningschap zijn, betekent niet dat je alle wereldse prestaties, bezittingen en genoegens afzweert. Alleen stop je ermee er iets aan te ontlenen, behalve een gezond zelfrespect dat je in staat bent je eigen broek op te houden. Ik zie dat aan mijn jongste zoon, hoe trots hij is dat hij elke maand weer de huur overmaakt. Maar hoed je ervoor je mislukt en minderwaardig te voelen als dat, om wat voor reden dan ook, even niet zo is. 

De grote winst van armoe of 'er niet bij horen', is de ervaring en het besef dat jouw ‘buitenkant’ jouw waarde niet bepaalt. Echt niet. Evenmin als dat bij de ander zo is. De waarde van de mens ligt in wie iemand is. En of je leeft vanuit wat ‘waar’ is. Dat is vrijheid en het maakt je tot een ware koning(in).

Je licht schijnt zonder zon en maan

Misschien was dat wel de winst van de corona- en lockdown periode. Een tijdperk zonder toeters en bellen, zonder het behang en de schone schijn. Zeker in de eerste golf, toen we allemaal in hetzelfde schuitje zaten. Juist als de buitenkant even naar de achtergrond mag, kun je innerlijk een slag maken. In de cocon van je kleine kring kun je (door jezelf en de ander) in het 'ware' van jou gezien worden en weer mens worden. 

Respecteer jezelf innerlijk. In het latijn is 'respicere' omkijken, opnieuw kijken . Als je bewust afstand neemt of inboet aan uiterlijk koningschap hervind je vaak jouw zuivere waarde. Ontdek je waar jouw échte kracht ligt als schepsel en schepper. Hoe jij in je licht komt en juist in die eenvoud jouw authenticiteit vindt. Gewoon wie je bent, zonder poespas. Juist niet in je rol, geen façade of status die je op moet houden. 

Onvermijdelijk roept de weg naar binnen ook weerstand en irritatie op, want je hebt je geïdentificeerd met jouw koningschap. Soms loop je nog lang in de kleren van de keizer, hardnekkig vasthoudend aan je (vergane) glorie. Tot je, als door een wonder, door die uiterlijke schil breekt en jouw ware zelf hervindt.  

Wie zijn wezen als schat draagt, is zelf een schat

Dit is de diepste waardigheid en het echte fundament van eigenwaarde. Jouw wezen, jouw Essentie, jouw ziel, jouw eigenheid, jouw aard… dat is de schat in jou. Kun je dit wezenlijke in jou zien als jouw echte kracht? Draag het als een schat, door je focus te verleggen van ‘succes' naar echtheid.

Jouw persoonlijke groei begint als je de ware koning in jezelf herkent. Jouw licht, wie je in wezen bent, drukt zich uit in jouw eigenheid en het talent wat je te geven hebt. Dát is jouw waarde, het unieke wat jij toevoegt. En dat je gewoon een mooi mens bent, met al je plussen en minnen.

Werkelijk, je bent een schat! Dat kun je ook ontdekken in de mensen om je heen. Zo krijgt jouw leven echt waarde. Doorbreek de dwingende codes van de sociale media en de geluksindustrie. Hoed je voor de brave aanpassing en de krankzinnige verwachtingen waardoor je geleefd wordt. 

Maak de keuze. Houd ik mijn koningschap in stand of ga ik voor wat echt waar is?

In de wereld daar kan een slaaf koning zijn, een koning slaaf

Vaak zie je pas achteraf wat een poppenkast het was of hoe gestoord het systeem. Hoe jij je aanpast(e) en als een hamster je rondjes draaide. Soms betekent kiezen voor wat ‘waar’ is een flinke wending. Oogst het geen bewondering, ben je 'raar' en krijgt je ego een deuk. Misschien verlies je zekerheden. Toch is het ook een verlossing, word je menselijker en... scheelt het bakken energie ;). 

Dan merk je wat het kost om je koningschap te handhaven. Hoe het je gehaat of populair, arrogant of hard maakt. Dat het onbevredigend is, hoe veel 'leuke dingen' je ook doet. Hoe het je in een harnas houdt van almaar aan verwachtingen voldoen. Het keeping up with the Jones'  vereist een 'window-dressing' alsof je leven uit de VT-wonen of de Happinez komt. Ironisch genoeg is het eveneens de identificatie met je slachtofferschap dat je gevangen kan houden.  Om het even of je een slaaf van je eigen succes of noodlot bent, het levert je erkenning van de buitenwereld op. 

Als je naar binnen gaat, er even 'uit' ligt en weer opstaat, ontdek je waar voor jou 'het ware' in ligt. Dan vind je de sleutel tot jouw waardigheid, wat iedereen er ook van vindt. En dat straal je uit.

De dief van de wereld van daar, komt nooit aan de schatten van hier

Laat Koningsdag je bij jouw en elkaars waardigheid brengen. Het echte feest is dat er een ware koning(in) in ieder huist, ongeacht of iemand succesvol is. Wees daarop uit als je oude bekenden ziet of weer eens op een terrasje zit. Vraag eens door en zie de mens áchter de buitenkant. Zoek de innerlijke kracht en waarde die in hem of haar is.

Ga niet klakkeloos terug naar de oude orde, grijp deze kans op 'respicere'. Kijk en zie elkaar opnieuw. Als nieuw. Begin bij jezelf. Misschien voelt het heel kwetsbaar, maar laat je zien. Ga voorbij aan allerlei cliché taal. Zorg dat je echte, menselijke ontmoetingen hebt in plaats van opportunistische, oppervlakkige gesprekken. Ontdek dat je krachtig en blijmoedig in jouw waardigheid kan staan, stevig verankerd in jezelf, zelfs in deze 'Insta'-wereld, de cancel- of afzeik-cultuur. 

Twintig jaar geleden werd ik, na een succesvolle studie en een glanzende carrière, onverhoopt bijstandsmoeder met een burn-out. Zat ik met twee kleine kinderen in een sociale huurwoning. Op een reünie vroeg een oud-studiegenoot met een geaffecteerde stem aan mij: 'Zeg... en wat doe jij tegenwoordig?' In een flits antwoordde ik naar waarheid: 'Oooh, ik ben al jaren binnen'. 

Marianne Broos | Broos' Levenskunstwerk | april 2024