Pasen – bewust lijden

Dit inspiratie-artikel begon in de pre-corona versie zo:  “Lijden? Doe mij maar een vrolijk Pasen! Iets met chocolade paaseitjes, gezelligheid en overvloedige brunches”.  Die (oude) werkelijkheid van overvloed, feelgood en comfort... Iets in ons wilde daar na corona zo snel mogelijk naar terug. Dit haasje-over spelen met lijden werd bruusk verstoord met de oorlog vol leed (2022) en nu wéér een (2024). Vorig jaar juist voor Pasen het IPCC rapport, dat ons noopt om het tij te keren in de klimaatverandering. Niettemin lijkt alles weer bij het oude. 

Pas als lijden jezelf treft of niet te vermijden is, ontdek je de rauwe realiteit. Lijden vóel je. Kom je tot het kale besef. Lijden ís. Het lijkt een schril contrast met de lente, die zich uitbundig in al haar schoonheid meldt. Toch is het juist in de uitersten van verdriet en vreugde, dood en leven, donker en licht, dat lijden zich beweegt. En je verlost. Doorgemaakt lijden brengt je in nieuwe ruimte. 

'Ostara', het latere Pasen, was oorspronkelijk een lentefeest om nieuw leven te verwelkomen. Later werd het lijdensverhaal van Jezus herdacht met Pasen en diens wederopstanding uit de dood gevierd. Pasen is nieuw leven en lijden ineen. Als het tere eierschaaltje dat, ruw uit het nest gekaapt, in de ochtend zomaar op je stoep ligt. Beeldschoon in haar gebrokenheid.  Een wonderlijke paradox die je uitnodigt om iets innerlijk om te zetten. 

De transformatie kookpot van Pasen 

De Paastijd toont je een menselijke weg in het lijden, gericht op de actuele nood die in jouw leven is. Een transformatieslag die je ook op andere momenten van lijden kan maken. Een beweging van ommekeer, waarin je bewust jouw lijden aanneemt. Pijn en lijden kan verlossend zijn wanneer je het innerlijk doorleeft. Wat is doorleefd, schept een onzichtbaar pad naar de toekomst. 

Nu de uiterlijke wereld zo kwetsbaar lijkt en blijkt als een eierschaaltje, ligt het vertrekpunt in jezelf. Wees een schepsel, zegt Rumi zo treffend. Ga naar binnen. Doe eerst je eigen innerlijk werk als mens. Kom zelf op je stip in een dagopening, juist om er in de dagelijkse realiteit ook voor de ander te kunnen zijn als medemens en schepper. Dat is de eerste stap in de goede week, IK zeggen, welk lijden heb jij om te zetten? 

Wees een schepsel - de routekaart van Pasen

Op de zondag vóór Pasen, Palmpasen, begint wat wordt genoemd 'de goede week'. Je stelt je in die dagen bewust open voor het lijden of de nood die jij voelt, als weg van aanvaarden. Op Witte Donderdag neem je je weerstand aan en brengt die naar binnen. Goede vrijdag is de dag om het lijden  te benoemen en echt aan te nemen. Op stille zaterdag mag je lijden tot nieuw leven keren. Op Paaszondag beleef je de opstanding: je viert 'nieuw leven'.

Accepteren en aanvaarden - Witte donderdag

Witte Donderdag gaat over je weerstand aannemen. Heb je de moed om verandering onder ogen te zien? En hoe doe je dat? Er is een groot verschil tussen accepteren en aanvaarden, als innerlijke houding ten opzichte van lijden en verandering. 

Je ‘moet’ dit lijden van sowieso accepteren, als ' het is niet anders' maar je kan ook leren aanvaarden. Zelfs leren aanvaarden dat je nu (nog) niet kan aanvaarden. Dat je vol in de weerstand bent, bevangen raakt in een collectieve angst of in de verlamming zit. Sta jezelf toe dat je mens bent, dat lijden je bij je menselijkheid brengt.

Verdwijn echter niet in je benauwde denken, je angst en je emoties. Doorbreek de doem van dat lijden. Houd je bewustzijn open, worstel om aanwezig te zijn in het doen van de dagelijkse dingen. Richt je op je taak en rol, zorg voor een dagritme en contact met anderen. 

Beluister muziek, zoals de Mattheus Passion of het Stabat Mater, waarin je alle kleuren van het lijden hoort. De schoonheid en verscheuring, troost en genade helpt je om de pijn te voelen, zonder erin te verdwijnen. 

Begin met aanvaarden - Goede vrijdag

Goede Vrijdag is je lijden aannemen en benoemen. Dat is het echte aanvaardingswerk. Zeggen: zo is het. Alles inclusief. Het lijden niet buiten jezelf plaatsen. Leren IK zeggen en jouw lijden te doorvoelen. Zijn waar je bent, met huid en haar. Begin bij je kwetsbaarheid als schepsel. Stel de vraag: Waar ben ik bang voor, wat doet me verdriet of wat raakt me?

Benoem het zodat je het bewust kan doorleven. Dat is actief met de pijn omgaan. In het verduren win je aan innerlijke kracht. Geef je tranen ruimte. Verzacht met je hart het harde denken in noodlot of slachtofferschap. Aanvaard deemoedig het kruis wat jij draagt. Klein of groot. Dit ben ik, dit draag ik, dit is mijn leven nu. Sta ermee op je stip, verscheurd en wel. 

Lijden tot nieuw leven laten keren - Stille zaterdag 

Stille zaterdag is je lijden tot nieuw leven laten keren. Het fysiek en emotioneel doorvoelen van je gewondheid.  Sta het jezelf toe, inclusief wat het aan emoties in je oproept. Niet alleen de angst of het verdriet, maar voel ook de woede, frustratie en onmacht. 

Doorleef die emoties door te bewegen, schrijven, dansen of zingen. Geef je geluid, ontlaad je lichaam van de spanning die erop zit. Je wordt zo van de zwaarste last van het kruis verlost, keer op keer. Droefheid uiten draagt ook een begin van vreugde in zich. Dan kun je in de Paasnacht de overgang maken naar nieuw leven. 

Aanvaarden is helen  

Birgitte Pastoor, mijn leermeester in het transformatiewerk, zei altijd: 'Aanvaarden is helen'. Aanvaarden is de zachtmoedige weg. De weg die niet mild is, maar mild maakt. Zoals de lente ons bij nieuw leven brengt. Dat is wat je kan vieren deze Pasen. Je bent zelf het instrument.

Doe je innerlijk werk, deze tijd is bewustzijn-topsport. Oefen en doorleef je lijden om tot de innerlijke opstanding te komen. Begin als schepsel, word een schepper! Een levende, lerende mens die volhartig staat in deze tijden. Bezield kan handelen in het dagelijkse leven. Het moment voor transformatie is nu. Ben je bereid? Pijn baart genezing. 

Marianne Broos | Broos' Levenskunstwerk | maart 2024